KUMPULAN PUPUH SUNDA |
Pupuh adalah jenis puisi tradisional Sunda yang mempunyai jumlah suku kata tertentu pada setiap barisnya. Biasanya pupuh dibacakan dengan cara ditembangkan dengan irama pentatonis.
Bentuk pupuh dibagi menjadi 17 jenis. Masing-masing bentuk pupuh memiliki arti dan sifat tersendiri serta digunakan untuk tema cerita yang berbeda.
Berikut adalah bentuk dan jenis pupuh :
- Asmarandana.
- Balakbak.
- Dangdanggula.
- Durma.
- Gambuh.
- Gurisa.
- Jurudemung.
- Kinanti.
- Ladrang.
- Lambang.
- Magatru.
- Maskumambang.
- Mijil.
- Pangkur.
- Pucung.
- Sinom.
- Wirangrong.
1.) Asmarandana
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun rasa kabirahian, deudeuh asih, jeung nyaah.
Lirik tembang :
Éling-éling mangka éling
Rumingkang di bumi alam
Darma wawayangan baé
Raga taya pangawasa
Lamun kasasar lampah
Nafsu nu matak kaduhung
Badan anu katempuhan
Rumingkang di bumi alam
Darma wawayangan baé
Raga taya pangawasa
Lamun kasasar lampah
Nafsu nu matak kaduhung
Badan anu katempuhan
2.) Balakbak
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun heureuy atawa banyol.
Lirik tembang :
Aya warung sisi jalan ramé pisan; citaméng
Awéwéna luas luis geulis pisan; ngagoréng
Lalakina-lalakina los ka pipir nyoo monyét; nyanggéréng
Awéwéna luas luis geulis pisan; ngagoréng
Lalakina-lalakina los ka pipir nyoo monyét; nyanggéréng
3.) Dangdanggula
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun katengtreman, kawaasan, kaagungan, jeung kagumbiraan.
Lirik tembang :
Mega beureum surupna geus burit
Ngalanglayung panas pipikiran
Cikur jangkung jahé konéng
Naha teu palay tepung
Sim abdi mah ngabeunying leutik
Ari ras cimataan
Gedong tengah laut
Ulah kapalang nya béla
Paripaos gunting pameulahan gambir
Kacipta salamina
Ngalanglayung panas pipikiran
Cikur jangkung jahé konéng
Naha teu palay tepung
Sim abdi mah ngabeunying leutik
Ari ras cimataan
Gedong tengah laut
Ulah kapalang nya béla
Paripaos gunting pameulahan gambir
Kacipta salamina
4.) Durma
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun rasa ambek, gedé haté, atawa sumanget.
Lirik tembang :
Moal ngejat sanajan ukur satapak
Geus dipasti ku jangji
Mun tacan laksana
Numpes musuh sarakah
Heunteu niat seja balik
Najan palastra
Mati di médan jurit
Geus dipasti ku jangji
Mun tacan laksana
Numpes musuh sarakah
Heunteu niat seja balik
Najan palastra
Mati di médan jurit
5.) Gambuh
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun kasedih, kasusah, atawa kanyeri.
Lirik tembang :
Ngahuleng banget bingung
Heunteu terang kamana nya indit
Turug-turug harita téh, enggeus burit
Panonpoé geus rék surup
Keueung sieun, aya méong
Heunteu terang kamana nya indit
Turug-turug harita téh, enggeus burit
Panonpoé geus rék surup
Keueung sieun, aya méong
6.) Gurisa
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun jelema nu ngalamun atawa malaweung.
Lirik tembang :
Hayang teuing geura beurang
Geus beurang rék ka Sumedang
Nagih ka nu boga hutang
Mun meunang rék meuli soang
Tapi najan henteu meunang
Mo rék buru-buru mulang
Rék terus guguru nembang
Jeung diajar nabeuh gambang
Geus beurang rék ka Sumedang
Nagih ka nu boga hutang
Mun meunang rék meuli soang
Tapi najan henteu meunang
Mo rék buru-buru mulang
Rék terus guguru nembang
Jeung diajar nabeuh gambang
7.) Jurudemung
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun nu bingung, susah ku pilakueun.
Lirik tembang :
Mungguh nu hirup di dunya
Ku kersaning anu agung
Ku kersaning anu agung
Geus pinasti panggih
Geus pinasti
Geus pinasti panggih
Jeung dua rupa perkara
Senang paselang jeung bingung
Ku kersaning anu agung
Ku kersaning anu agung
Geus pinasti panggih
Geus pinasti
Geus pinasti panggih
Jeung dua rupa perkara
Senang paselang jeung bingung
8.) Pupuh Kinanti
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun nu keur kesel nungguan, deudeupeun, atawa kanyaah.
Lirik tembang :
Budak leutik bisa ngapung
Babaku ngapungna peuting
Nguriling kakalayangan
Néangan nu amis-amis
Sarupaning bungbuahan
Naon baé nu kapanggih
Babaku ngapungna peuting
Nguriling kakalayangan
Néangan nu amis-amis
Sarupaning bungbuahan
Naon baé nu kapanggih
9.) Lambang
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun nu resep banyol tapi banyol nu aya pikiraneunna.
Lirik tembang :
Nawu kubang sisi tegal
Nyiar bogo meunang kadal
Nawu kubang sisi tegal
Nyiar bogo meunang kadal
Atuh teu payu dijual
Rék didahar da teu halal
Nyiar bogo meunang kadal
Nawu kubang sisi tegal
Nyiar bogo meunang kadal
Atuh teu payu dijual
Rék didahar da teu halal
10.) Magatru
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun nu sedih, handeueul ku kalakuan sorangan, mapatahan.
Lirik tembang :
Majalaya, Ciparay, Banjaran, Bandung
Kopo reujeung Cisondari, Cicaléngka, Ujung Berung
Rajamandala, Cimahi, Lélés, Limbangan, Tarogong
Kopo reujeung Cisondari, Cicaléngka, Ujung Berung
Rajamandala, Cimahi, Lélés, Limbangan, Tarogong
11.) Maskumambang
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun kanalangsaan, sedih bari ngenes haté.
Lirik tembang :
Héy manusa mana kaniaya teuing
Teu aya rasrasan
Kawula maké disumpit
Naha naon dosa kula
Teu aya rasrasan
Kawula maké disumpit
Naha naon dosa kula
12.) Mijil
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun kasedih tapi bari gedé harepan.
Lirik tembang :
Mesat ngapung putra Sang Arimbi
Jeung méga geus awor
Beuki lila beuki luhur baé
Larak-lirik ninggali ka bumi
Milari sang rai
Pangéran Bimanyu
Jeung méga geus awor
Beuki lila beuki luhur baé
Larak-lirik ninggali ka bumi
Milari sang rai
Pangéran Bimanyu
13.) Pangkur
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun rasa ambek nu kapegung, nyanghareupan tugas nu beurat.
Lirik tembang :
Seja nyaba ngalalana
Ngitung lembur ngajajah milangan kori
Heunteu puguh nu dijugjug
Balik paman sadaya
Nu timana tiluan semu rarusuh
Lurah bégal ngawalonan
Aing ngaran Jayapati
Ngitung lembur ngajajah milangan kori
Heunteu puguh nu dijugjug
Balik paman sadaya
Nu timana tiluan semu rarusuh
Lurah bégal ngawalonan
Aing ngaran Jayapati
14.) Pucung
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun rasa ambek ka diri sorangan, atawa keuheul kulantaran teu panuju haté.
Lirik tembang :
Lutung buntung luncat kana tunggul gintung
Monyét loréng leupas luncat kana pager déngdék
Bajing kuning jaralang belang buntutna
Monyét loréng leupas luncat kana pager déngdék
Bajing kuning jaralang belang buntutna
15.) Sinom
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun kagumbiraan, kadeudeuh.
Lirik tembang :
Warna-warna lauk émpang
Aya nu sami jeung pingping
Pagulung patumpang-tumpang
Ratna Rengganis ninggali
Warnaning lauk cai
Lalawak pating suruwuk
Sepat pating karocépat
Julung-julung ngajalingjing
Sisi balong balingbing, sisi balungbang
Aya nu sami jeung pingping
Pagulung patumpang-tumpang
Ratna Rengganis ninggali
Warnaning lauk cai
Lalawak pating suruwuk
Sepat pating karocépat
Julung-julung ngajalingjing
Sisi balong balingbing, sisi balungbang
16.) Wirangrong
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun nu kawiwirangan, éra ku polah sorangan.
Lirik tembang:
Barudak mangka ngalarti
Ulah rék kadalon-dalon
Enggon-enggon nungtut élmu
Mangka getol mangka tigin
Pibekeleun saréréa
Modal bakti ka nagara
Ulah rék kadalon-dalon
Enggon-enggon nungtut élmu
Mangka getol mangka tigin
Pibekeleun saréréa
Modal bakti ka nagara
17.) Ladrang
Mangrupa tembang pupuh nu ngagambarkeun nu resep banyol bari nyindiran.
Lirik Tembang:
Aya hiji rupa sato leutik
Éngkang-éngkang, Éngkang-éngkang
Sok luluncatan di cai
Ari bangun arék sarupa jeung lancah
Coba teguh masing telik
Éta gambar sidik-sidik
Sato naon kitu wanda
Reujeung dimana ayana
Éngkang-éngkang, Éngkang-éngkang
Sok luluncatan di cai
Ari bangun arék sarupa jeung lancah
Coba teguh masing telik
Éta gambar sidik-sidik
Sato naon kitu wanda
Reujeung dimana ayana
Dijual Buku Antik dan Langka Sastra Sejarah Dll
Dijual Majalah Cetakan Lama
Dijual Buku Pelajaran Lawas
Saya JAY SETIAWAN
tinggal di kota Bandung. Selain iseng menulis di blog, juga menjual buku-buku bekas cetakan lama. Jika sahabat tertarik untuk memiliki buku-buku yang saya tawarkan, silahkan hubungi Call SMS WA : 0821 3029 2632. Trima kasih atas kunjungan dan attensinya.
tinggal di kota Bandung. Selain iseng menulis di blog, juga menjual buku-buku bekas cetakan lama. Jika sahabat tertarik untuk memiliki buku-buku yang saya tawarkan, silahkan hubungi Call SMS WA : 0821 3029 2632. Trima kasih atas kunjungan dan attensinya.
Posting Komentar